Ponieważ opłaty za usługi wodne są zupełnie nowym narzędziem, a jednocześnie mogą generować znaczące obciążenie dla budżetu korzystającego z usług, warto zapoznać się z podstawowymi procedurami związanymi z tym zagadnieniem. W dalszej części pokażemy też na co należy uważać i jak gospodarować wodą, aby opłaty te były możliwie racjonalne.
Zgodnie z zapisami ustawy opłaty za usługi wnosimy za:
1) pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
3) odprowadzanie do wód wód opadowych oraz wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
4) pobór wód podziemnych i wód powierzchniowych na potrzeby chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych;
5) wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.
6) tzw. zmniejszenie naturalnej retencji terenowej
7) wydobywanie z wód powierzchniowych, kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu.
Wyróżniamy dwa rodzaje opłat za usługi wodne: stałe i zmienne.
Opłaty stałe stanowią swoisty abonament – jest to opłata o stałej wartości, zależna od parametrów zawartych w pozwoleniu wodnoprawnym, przede wszystkim od Qmax (przepływu maksymalnego w m3/s). Podstawę naliczania określa art. 271 ustawy.
Opłata zmienna zaś jest bezpośrednio zależna od faktycznego zakresu korzystania z usług wodnych. Płacimy zatem za konkretną objętość wody, która w danym kwartale została odprowadzona/pobrana.
Należność za usługi wodne wnosi się co kwartał, na konto Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, który jest inkasentem powyższego. PGW WP posiada osobność prawną, a wpływy z opłat są jednym z głównych źródeł utrzymania jednostki. Zgodnie z ustawą opłaty nalicza PGW WP, jednak to korzystający z usługi wodnej ma obowiązek, co kwartał, przedłożyć informację (w formie oświadczenia) na temat korzystania z usług za poprzedni kwartał. Na specjalnym druku, który można znaleźć na stronach urzędu, należy wskazać kilka podstawowych informacji, a najważniejszą jest objętość wody (pobranej lub odprowadzonej), która stanowi podstawę naliczenia opłaty zmiennej.
Reasumując, co kwartał każdy beneficjent usług wodnych osobiście oświadcza w jakiej ilości skorzystał z wody, a urząd na tej podstawie nalicza (sposób naliczania opisany jest w art. 271 ustawy) wysokość opłaty. Dalszy proces wygląda w ten sposób, że PGW WP (w jego imieniu jednostki zlewniowe – Zarządy Zlewni) wystawia tzw. informację o naliczeniu opłaty i przedkłada ją płatnikowi. Opłatę należy wnieść do końca miesiąca następującego po kwartale, za który ponosimy opłatę. Ponieważ jest to „tylko” informacja, to w przypadku braku uiszczenia należności w wyznaczonym terminie, organ wszczyna postępowanie administracyjne, które kończy się wystawieniem decyzji administracyjnej. Jedynym przypadkiem, w którym to nie PGW WP nalicza opłaty jest oplata za tzw. ograniczenie retencji naturalnej (w dużym uproszczeniu - za zabudowanie terenów biologicznie czynnych) – w tym wypadku opłaty nalicza wójt/burmistrz/prezydent miasta/gminy (wpływy jednak w 90% przekazuje Wodom Polskim).
